31/03/2014

Salachar, feise is droch droch chainnt


Tha iomadach faclair ri fhaotainn a-nis - air-loidhne agus ann an clò. Agus ged a tha cànan 'salach' ri lorg ann an cuid aca, chan eil e fo fhollaiseach. Uaireannan, mar ann an Dwelly, tha na faclan air am mineachadh ann an Laidin. Gus nach bi cus nàir oirnn. Aig àmannan eile, tha clann no luchd-ionnsachaidh gan lorg le tuiteamas. Chuala mi aon sgeul mu thidsear a chaidh air an Fhaclair Bheag gus faclan no abairtean a lorg fainear 'eat'. Cha do dh'fhuirich i air an duilleag fada.

Co-dhiù, tha faclair sònraichte againn a-nis airson gach seòrsa droch chainnt a tha tòrr againn a' cleachdadh anns na cànanan eile againn - tha e coltach gu bheil a' Bheurla agus an Spàinnis gu h-àraid beàrtach a thaobh seo. Ma chunnaic thu riamh Pardon My German no Street Spanish, 's ìongatach mura robh fadachd ort air a leithid sa Ghàidhlig.
Se The Naughty Little Book of Gaelic: All the Scottish Gaelic You Need to Curse, Swear, Drink, Smoke and Fool Around an tiotal agus chaidh sgrìobhadh le Micheal Newton. Mar a tha e fhèin ag ràdh: This is a collection of Gaelic terms, idioms and creative expressions related to swearing, cursing, smoking, drinking and sex – all of the stuff you wanted to ask your Gaelic teacher, but didn’t. Dìreach mar Rupert an uilc shuas an-sin.

Ged a tha ìomhaigh 'ghlan' aig a' Ghàidhlig chan ann mar sin a bha cuisean gu tràidiseanta agus chan ann a tha sin far a bheilear a' Ghàidhlig fhathast ga bruidhinn gu làitheil le muinntir an àite. Thachair mi ri iasgair òg bliadhna no dhà air ais ann an Ile agus ruith an 'droch' chainnt bho bheul mar eas. Bho bhàird an t-sean aimsir gu Iain Lom, bha ar litreachas againn làn dheth. Bho chionn ghoirid tha ceòladairean mar Mhill a h-Uile Rud agus Oi Polloi air an 'nòs shalach' seo ath-thogail. Cha chuala mi guth guidheachain aig Capercaillie no Julie Fowlis fhathast ge-tà. An dòchas gun tèid an leabhar seo a chur thuca.

Gaelic Ribaldry

08/03/2014

Tha cuid dàna, cuid eile rìoghail


Chaidh iris air-loidhne ùr a chur air bhog an t-seachdainn-sa - Dàna. Cha do leugh mi tòrr dheth fhathast ach tha coltas glè mhath air. Gheibhear altan air naidheachdan, spòrs agus eadhon saidheans is teacneolas. Ghlac am pìos air 'ceallan-luirgeach' mo shùil agus feumar aideachadh gun robh mi taingeil gun do mhinich an t-ùghdar gur e seo a th'againn air 'stem cells'.

Coltach gu bheil connspaid ann cuideachd, no co-dhiù deasbad air 'in-imrich'. Nach math gu bheil rudeigin Gaidhealach againn a chuireas dragh air leughadairean an Daily Mail?

Fhad's a tha cuid againn dàna, tha cuid eile fhathast tràilleil. Tha e rudeigin iongatach san là an-diugh gum bu mhiann le cuideigin am facal 'rìoghail' san ainm aige. Ach, bha e na bheachd aig cuideigin sa Cholaiste Gàidhlig ann an Ceap Breatainn gum bu choir a' cholaiste a bhith 'rìoghail'. Gu h-inntinneach, bha nàdar de dh'ar-a-mach an-aghaidh an amaideis seo. Rudeigin a b'urrainn dhan Chomann Gaidhealach ionnsachadh. Nam biodh ACG air a bhith na bu dealasaiche a thaobh brosnachadh na Gàidhlig sna coimhearsnachdan seach cuireadh a thoirt do Phrionnsa Teàrlach a thighinn dhan Mhòd, 's dòcha gum biodh a' Ghàidhlig fhathast ri cluinntinn ann an iomadh àite far nach eil facal dhi san là an-diugh.

http://danamag.org/