24/09/2014

Bannan no srannan?


Bha fadachd againn air. Mus do nochd e air ar sgàileanan, chaidh inns dhuinn gun robh e mar-tha air siubhail 'thall-thairis' is ùidh aig na Canadaich ann. Cuideachd, chaidh inns dhuinn gur ann mar The Killing a bhiodh e.

Obh.

Ma bha a' chiad phàirt san t-sreath mar shamhail air cuisean se na fo-thiotalan a aon choltas a th'aige ri The Killing. Nordic dubh? Chan eil na.

Leis an fhìrinn innse, chan eil - an ceartair co-dhiù - ann ach iarsmadh (seqeul) do Mhachair a dh'fhàg sinn 20 bliadhna air ais no rudeigin mar sin.

Tha e slaodach. Tha mi gabhail ris gu bheil e slaodach oir sin mar a tha beatha sna h-eileanan. A-rèir choltais. Chan eil mañana aca ann shuas an-siud. Chan eil ann ach daoine shocair a' gabhail tlachd san fhois aca. Chan eil mùrt no feis aca.

Fuck! The filth are oantae us. Hud oan hen!
Cha do thachair càil ach nàdar de char-chase far an do ruith càr poileas rionnag an t-sreath air quad-bike. Am bi tuilleadh ann? Corp ga lorg ri taobh locha? Càirdeas toirmisgte eadar dithis bho eaglaisean eadar-dhealaichte? S mathaid gun tig e ach chan eil fiosam am bi mise air beulaidh an sgàilein gus fhaicinn.

Tha Kathleen NicAonghais sgriosail. An deach inns dhi gur e Ran-Dan a bh'ann? No an robh a h-aire air a' chomadaidh anns a bheil i an-sàs, Gaol@Gael? Tha blas a' chrogain air cus den chleaschd - fiodh mar a chanar sa chànain eile. Tha an sgriopt rudeigin lapach cuideachd. Dè fon ghrèin a bha an seanmhair a' dèanamh? Chunnaic mi tachartasan fada na bu chreideasaiche ann an Grange Hill ri a linn.

Bu toil leam a' bhith ga mholadh. Bu toil leam drama dubh dorcha sa chànan againn. Bu chòir a bhith againn. 

Duilich ach tha Bannan lapach.


17/09/2014

Bu Chòir


Smaoinich. Tha nabaidh coir agad. Tha sibh rèidh. Gu ire air choireigin co-dhiù. Ach, tha e fada nas motha na thu agus se an dleastanas agad an tuarastal gu lèir agad a thoirt dhasan. Gheibh thu beagan air ais.

Chan e siud a-mhàin ach nuair a dh'fhàsas e crosta, feumaidh tusa a dhol a shabaid co' ris. Cuideachd, chan fhaod thu a dhol thall thairis as aonais cead bhuaithe.

Sin mar a tha cuisean againne mar dùthaich.

Cràicte.

Siuthad.

Tagh BU CHOIR.

05/08/2014

An Deasbad Mòr


Se a-nochd an oidhche. Thig e gu a h-aon is gu a dhà eadar an dà cheannard. Ach. chan iad na ceannardan. Chan eil Darling ach a' riochdachadh gràisg de BhritNats. Thathar a' meas ge-tà nach eil anns an Luchd-Buidhe (Orange Order), Ukip agus am BNP ach cuis-nàire ged a tha iad a' tarraing air an aon ràmh. Ràmh a tha briste.

S mòr am beud nach e an dà cheannard a dheidheadh an amhaich a-chèile - CamShròn an-aghaidh Salmond. Coltach gun do chac CamShròn a bhriogais. Mar sin dheth, chaidh ar fàgail leis an Fhear Liath, Alaidh Gràdh mas fhìor. S fhad' an t-saoghail bhon a bha Darling na phoblachdach agus na Mhaoist (!) a sparr an Troich Dubh air luchd-obrach stèisean Dhùn Eideann. Sgeul eil a tha sin ge-tà.

Co-dhiù, nam b'e bookie a bh'annam, bhiodh m'airgead mòr air Salmond a-nochd. Deagh amhairc dhut.

30/07/2014

Efa Supertramp agus eile


Chan ann tric a thig gràisg de cheoladairean dhan àrainn agad a tha... inntinneach, beachdail, garbh is ceolmhor. Chan ann tric a b'urrainn dhut gach buadhair sin a chleachdadh airson gach aon de na cleasaichean. Chan ann tric a tha a' mhor-chuid dhiubh 'Ceilteach'... gu ire.

Chaidh agam air teicheadh bhon a' phriosan agam dhan a' Bhanshee Labyrinth Dihaoine sa-chaidh agus abair thusa toll dubh de taigh-chluiche. Aite beag grot dhà-riribh is tha mi air fear no dhà fhaicin ri mo bheo.

Be cuirm na h-oidhche seo Brian Curran, Breagha Cuinn, Mark Ayling, Norman Silver and the Gold agus Efa Supertramp.

Bha Curran agus Ayling math gu leor - fonn math neo dhà ged a bha Ayling rudeigin dubhach dhomhsa. Bha Breagha Cuinn air leth math - og, lasrach is bragail. Loma-làn attitude. Gu mi-fhortanach, cha robh guth Gàidhlig aice a dh'aindeoin a h-ainm.

Norman Silver and the Gold
Bha Norman Silver and the Gold ro chomasach air an èisteachd a ghlacadh, mar bu dual leis a' bhrochan de phunc-dùthchail a th'aca. Fuinn mhath is seinn dhealrach bhon t-seinneadair Norrie - smaoinich air mac-diolta Iain Paisley is James Brown.

Be Efa Supertramp a b'inntinniche dhomhsa co-dhiù agus do chàch. Og agus dealrach, se punc 'acoustic' a thathar ag ràdh air a ceol. Tha na h-orain aice poilitgeach, làn spionnaidh agus air an deagh chruthachadh - chan e direach giotar simplidh a tha seo le seinn thairis air. Bha measgachadh aice de dh'orain aice ann an Cuimris agus Beurla. Sann a Cardiff a tha i agus ged nach fhios'am an deach a togail le Cuimris mar a' phriomh-chainnt, tha e soilleir gur i a' Chuimris an cànan laitheil aice. A bharrachd air sin, si a sgriobhas a h-orain fhèin! Smaoinich!

Efa Supertramp

A-rithist, 's mor am beud nach eil luchd-ealain mar seo againn sa Ghàidhlig. Chan urrainn dhomh smaoineachadh air torr cheoladairean a ni rudeigin mar seo - Dol Eoin? Oi Polloi? Manran air oran no dhà? Tha e gu math truagh nach bi daoine mar Capercaillie, Julie Fowlis agus an iomadh seinnedair eile a' sgriobhadh orain ùra sa chànan.

Ach, sin e bho bhun gu bàrr, se dith misneachd agus dith cleachdadh a chuireas a' Ghàidhlig sa chiste.

*Duilich, ach cha do dh'obraich na sràcan uile! GOC mor, ugh beag?

31/03/2014

Salachar, feise is droch droch chainnt


Tha iomadach faclair ri fhaotainn a-nis - air-loidhne agus ann an clò. Agus ged a tha cànan 'salach' ri lorg ann an cuid aca, chan eil e fo fhollaiseach. Uaireannan, mar ann an Dwelly, tha na faclan air am mineachadh ann an Laidin. Gus nach bi cus nàir oirnn. Aig àmannan eile, tha clann no luchd-ionnsachaidh gan lorg le tuiteamas. Chuala mi aon sgeul mu thidsear a chaidh air an Fhaclair Bheag gus faclan no abairtean a lorg fainear 'eat'. Cha do dh'fhuirich i air an duilleag fada.

Co-dhiù, tha faclair sònraichte againn a-nis airson gach seòrsa droch chainnt a tha tòrr againn a' cleachdadh anns na cànanan eile againn - tha e coltach gu bheil a' Bheurla agus an Spàinnis gu h-àraid beàrtach a thaobh seo. Ma chunnaic thu riamh Pardon My German no Street Spanish, 's ìongatach mura robh fadachd ort air a leithid sa Ghàidhlig.
Se The Naughty Little Book of Gaelic: All the Scottish Gaelic You Need to Curse, Swear, Drink, Smoke and Fool Around an tiotal agus chaidh sgrìobhadh le Micheal Newton. Mar a tha e fhèin ag ràdh: This is a collection of Gaelic terms, idioms and creative expressions related to swearing, cursing, smoking, drinking and sex – all of the stuff you wanted to ask your Gaelic teacher, but didn’t. Dìreach mar Rupert an uilc shuas an-sin.

Ged a tha ìomhaigh 'ghlan' aig a' Ghàidhlig chan ann mar sin a bha cuisean gu tràidiseanta agus chan ann a tha sin far a bheilear a' Ghàidhlig fhathast ga bruidhinn gu làitheil le muinntir an àite. Thachair mi ri iasgair òg bliadhna no dhà air ais ann an Ile agus ruith an 'droch' chainnt bho bheul mar eas. Bho bhàird an t-sean aimsir gu Iain Lom, bha ar litreachas againn làn dheth. Bho chionn ghoirid tha ceòladairean mar Mhill a h-Uile Rud agus Oi Polloi air an 'nòs shalach' seo ath-thogail. Cha chuala mi guth guidheachain aig Capercaillie no Julie Fowlis fhathast ge-tà. An dòchas gun tèid an leabhar seo a chur thuca.

Gaelic Ribaldry

08/03/2014

Tha cuid dàna, cuid eile rìoghail


Chaidh iris air-loidhne ùr a chur air bhog an t-seachdainn-sa - Dàna. Cha do leugh mi tòrr dheth fhathast ach tha coltas glè mhath air. Gheibhear altan air naidheachdan, spòrs agus eadhon saidheans is teacneolas. Ghlac am pìos air 'ceallan-luirgeach' mo shùil agus feumar aideachadh gun robh mi taingeil gun do mhinich an t-ùghdar gur e seo a th'againn air 'stem cells'.

Coltach gu bheil connspaid ann cuideachd, no co-dhiù deasbad air 'in-imrich'. Nach math gu bheil rudeigin Gaidhealach againn a chuireas dragh air leughadairean an Daily Mail?

Fhad's a tha cuid againn dàna, tha cuid eile fhathast tràilleil. Tha e rudeigin iongatach san là an-diugh gum bu mhiann le cuideigin am facal 'rìoghail' san ainm aige. Ach, bha e na bheachd aig cuideigin sa Cholaiste Gàidhlig ann an Ceap Breatainn gum bu choir a' cholaiste a bhith 'rìoghail'. Gu h-inntinneach, bha nàdar de dh'ar-a-mach an-aghaidh an amaideis seo. Rudeigin a b'urrainn dhan Chomann Gaidhealach ionnsachadh. Nam biodh ACG air a bhith na bu dealasaiche a thaobh brosnachadh na Gàidhlig sna coimhearsnachdan seach cuireadh a thoirt do Phrionnsa Teàrlach a thighinn dhan Mhòd, 's dòcha gum biodh a' Ghàidhlig fhathast ri cluinntinn ann an iomadh àite far nach eil facal dhi san là an-diugh.

http://danamag.org/

09/01/2014

Tha sinn air ais


2014 - abair bliadhna a bhios againn. Ged a tha gràin-cinnidh fhathast a' nochdadh mu'r coinneamh is sgeulachdan eagalach feagalach air an sparradh oirnn le Bitter Together, tha fùil ùr nar cuislean is ar sùilean air saoghal nas fheàrr. Tha an cothrom againn dorus ùr fhosgladh dhan dùthaich is cànan againn is tha mi cinnteach gun gabh sinn e.

Mar sin dheth, fàilt' air 2014. Tog do ghuth, seas do choraichean is tagh 'bu chòir'. Bi ann no bi fann.

Nach toiseachamaid le bhideo...