Cothrom air chall ach am faic sinn nòs ùr?

Tha an gainnead airgid a-nis a' toirt greim às a' Ghàidhlig. Cha iongnadh sin. Tha an tuarastal aig tòrr againn air a bhith reòite fad 2 no 3 bliadhnaichean a-nis agus mura h-eil thu nad bhancair, bhall-pàrlamaid no spuinnedair 'hedge fund', tha sin a' ciallachadh teachd-a-steach nas isle.

Carson Cothrom ma-tha? Tha sin a' cur iongnadh orm. Shaoileadh tu gum biodh co-dhiù aon iris no pàipear-naidheachd cunbhalach riatanach do chànan air iomadh adhbhar: Tha e a' toirt cosnadh do chuid tro mheadhan a' chànain; tha a' togail ìomhaigh a' chànain; tha e na eisimplear do chloinn is luchd-ionnsachaidh agus ma tha e deiligeadh ri iomadh cuspair laitheil, tha e ag àbhaisteachadh a' chànain.

Dh'fhaodadh Cothrom a bhith na b'fheàrr, gun teagamh. Tha sinn uile feumach air ùrachadh bho àm gu àm. Bha caraid dhomh, aig nach eil a' Ghàidhlig ach a bhruidheas cànan eile, den bheachd gun robh coltas beagan seann-fhasanta is stolda air. Ged a bha mi-fhìn an-sàs sa chuis, 's urrainn dhomh beachd mo charaid a thuigsinn. Ach, a bheil Cothrom na sgathan air coimhearsnachd luchd-ionnsachaidh na Gàidhlig? Tha cuimhneam air clasaichean 20 bliadhna air ais far an robh fada cus falt liath an-làthair. Bha e follaiseach gun robh a' Ghàidhlig a' tarraing nam pensioners mar chur-seachad. Daoine nach ruigeadh fileatachd, mar bu nòs, agus nach toireadh facal dhith dhan ath ghinealach.

Saoilidh mi gu bheil cuisean beagan nas fheàrr san là an-diugh le barrachd phàrant a' togail a' chànain. Ach, a bheil an òigridh an-sàs ann?

Tha an iris Eireannach 'Nós' na shàr eisimplear. Tha e ri fhaotainn ann an clò agus air loidhne. Agus, tha e beòthail is tarraingeach. Bu choir rudeigin mar seo a bhith againn.

Co às a thig na geàrraidhean ma-tha? Chan eil fiosam. Ach, tha fiosam nach eil cuid a bhuidhnean Gàidhlig cho eifeachdach sa bu choir. Se Comhairle nan Leabhraichean aon eisimplear. Gach bliadhna, bidh mi a' cur òrdain a-steach airson tiodhlacan don teaghlaich is caraidean. Agus gach bliadhna, tha an òrdain a' dol air iomrall. Aig a' char as fheàrr, feumaidh mi feitheamh suas gu mìos airson mo chuid stuthan fhaighinn no iarrtas a dhèanamh airson m'airgead air ais. Mar Chothrom agus CLI, se goireas air leth cudromach a th'ann an CnL. Gu mi-fhòrtanach, tha obrachadh dheth rudeigin lapach.

Làrach-lìn Nós

Saoilidh mi cuideachd, a bheil Bòrd na Gàidhlig fhathast a' maoineachadh 'ceòl na Gàidhlig'? Se mo bheachd nach bu choir ceòladair no comhlan sgillin fhaighinn mura h-eil iad a' cleachdadh na Gàidhlig air na clàran aca agus nan cuid sanasachd. Tha saoghal na Gàidhlig air atharrachadh gu mòr agus ma bheir sinn airgead is inbhe do cheòl a tha 'Gaidhealach' dìreach air sgàth gu bheil ceòl na fidhle ann, tha cho math dhuinn a' laighe sìos an uchd a' bhàis sa bhad.

Seo?

Ma tha Cothrom dhà-rìribh air chall dhuinn, clach air a chàrn. Ach, seo cothrom rudeigin ùr agus nas fheàrr a chruthachadh - ceòl ùr, fiolmaichean, polataigs, siubhail - ann an clò agus air loidhne. Rudeigin bragail is breabail cuideachd.

Se na faclan againn brìgh ar cànain agus as an aonais cha bhith againn ach ceòl binn.

Thoir sùil:
http://www.nosmag.com/
http://www.cli.org.uk/

...no seo?

Brookmyre sa Chas Chaolas agus Saidh-faidh na Gàidhlig

Thòisich an t-seachdainn le Christopher Brookmyre - sgrìobhadair de nobhailean 'eucoir' - a' tighinn gu Leabharlann a' Chas Chaolais. S gann gum b'urrainn dhomh a chreidsinn nuair a chaidh innse dhomh le caraid gun nochdadh Brookmyre sa sgire. Nach e Fèis Leabhraichean Dhùn Eideann an raon aigesan?

Co-dhiù, nochd e is an tachartas saor san-asgaidh. Còrr is uair a thìde de chuimhneachan èibhinn, naidheachd dhrabasta is rosg eirmseach a tha inntinneach, culturach, borb, beòthail agus làn den droch bheul. Cha b'urrainn na b'fheàrr air oidhche fhuar Samhna.

Bha an èisteachd car neònach. Ri mo thaobh bha dà chailleach - aon Sasannach agus posh agus an tèile Albannach agus a cheart cho spaideil. Bha lethbhreac de Conde Nast Boatowner aig an t-Sasannach. Bha a' bhan-Albannach ag ràdh gu bheil leabhraichean Bhrookmyre ceart gu leòr aig a' cheann thall, aon uair 's fhuair thu seachadh air an droch chainnt. Mhothaich mi gun d'rinn iad gàire is an 'droch chainnt' a' ruith far teanga Bhroomyre fad na h-oidhche.

Se an leabhar as ùire aige Flesh Wounds. Beagan nas duirche na thàinig roimhe agus thig e a-steach ort gur e seo sgrìobhadair a tha a-nis 'aig ìre'. An ann aig àirde a chomais a tha e? Chan eil mi cinnteach ach bha na chuala sinn bho Flesh Wounds fìor mhath gu dearbh.

Stevie had a Bentley Continental GT outside. He loved that machine like it was part of him: loved the growl of its engine, the gleam of its lines; loved what it said about him. It boasted more than six hundred brake horsepower, did nought to sixty in four seconds and its low-slung suspension was so smooth it handled like one of those lightcycles from Tron. But driving it had never given him a fraction of the excitement he had experienced behind the wheel of a stolen Escort XR3i when he was sixteen, his brother Nico riding shotgun, their cousins Doke and Jazz in the back, Stevie throwing the car around like it was the dodgems.

That thought was what finally gave him the nudge to get moving. It was one thing to miss your youth, but nostalgia could seduce you into thinking that the best of you lay in the past. To wallow in it was the same as staying here in this seat instead of going out to meet the day.

Fuck. That.

Mholainn-sa gun ceannaicheadh tu seo aig Amazon. Ach bhon nach eil Amazon a' pàigheadh cisean ged a tha na prothaidean a' taomadh a-steach, shaoileam gum biodh e na b'fheàrr a dhol gu Play. S math is fhiach e.

Sgrìobh mi pìos air leabhar Thim Armstrong bho chionn ghreis as deidh dha an nobhail 'saidh-faidh' aige a chur air bhog ann an Dùn Eideann. Tha e coltach gun robh na h-eòlaichean bhon Saltire Society an-lathair air an là gam bogadh fhèin san litearras is ceòl punc a chunnacas is chualas an diofar àiteachan. Thug iad e dha duais airson a' chiadh nobhail as fheàrr airson 'Cuan Dubh Drilseach'. Meal a naidheachd.

Rosg is ceol air Leith Walk.

Cas Chaolais - South Queensferry

Telebhisean 'son Oidhche Shamhna

Chan eil càil na b'fheàrr mar ullachadh airson Oidhche Shamhna. Deich mionaidean air beulaibh aon de na dealbhan-beò bho Bhocan TV agus tha an dà chuid inbhich is clann deiseil airson nan sràidean. Samhnagan air an lasadh, pocannan dòchasach is drama no dhà san t-searrag.

Cha b'urrainn dhomh 'embed' a lorg dhi, ach shaoileam gum b'fhiach e an sàr obair aig West Highland Animation no Bocan TV a thaisbeanadh an-seo. Tarraingeach do chloinn, is tòrr dheth dèanta le cloinn, tha e cuideachd air leth feumail do luchd-ionnsachaidh. Dòigh eile gus ar cànan àbhaisteachadh.

Suidh air ais is coimhead... Samhain shona dhuibh.

Each Uisge Loch Nis

Gàidhlig am follais air na sràidean

Chan e rocket science a th'ann ach mar as motha a tha ar cànan am follais sann as motha a thèid a cleachdadh. Agus, ma tha Gàidhlig agad agus tha thu a' dol gu caismeachd no eile, carson nach cleachdadh tu i?

Tha cuideigin bho YesAlba air sanasan 'Bu Chòir' a dhèanamh - gleansach is tarraingeach agus... sìmplidh. Bha làn thìde ac' air. Ach, bha an co-ionnanachd siud a dhith air YesScotland airson greis mhath.

A-nis, tha craiteachan de chothromachd againn. Suas ma-tha agus air adhart.

Bha brataichean eile ann cuideachd ann an seann chainnt ar dùthcha - cuid air an cruthachadh le pàipear is peann.

Mar iomairt na h-Alba fhèin, se ar dleastanas a bhith bragail is breabach, dana is dìcheallach.

Ruigidh each mall...

(Na dealbhan an-seo bho thùsan eadar-dhealaichte)

Oigridh air na sràidean...

...is tòrr a bharrachd, eadar cnapach is cailleach. Se caismeachd na bliadhnasa airson neo-eisimealachd na h-Alba Disathairne sa tighinn. Bha còrr is 10000 ann an-uiridh - nach dèan sinn cinnteach gu bheil an tè seo nas motha?

Gheibhear an tuilleadh fiosrachaidh an-seo, ged sann sa chànain eile a tha e: http://independencerally.com/main/

Agus, fhad's a tha mi a-mach air cànan, tha mi air leth toilichte gu bheil cuid ann Yes Scotland air mothachadh mu dheireadh thall gu bheil seann chànan na h-Alba fhathast air bilean nam mìltean.

Gheibhear YesAlba an-seo. An dòchas gum faic sinn ar cànan am follais Disathairne. Bithibh ann.

The Engine Shed

Gura fada beò an t-àite seo. Se an t-Engine Shed taigh-fuine agus cafaidh glasraichear (siud a th'againn air vegetarian a-rèir an Stòr-Dàta) suidhichte ann an sgìre Naomh Leonard ann an Dùn Eideann. A bharrachd air sin ge-tà, se pròiseact a th'ann a bheir fastadh do dhaoine aig a bheil ciorram ionnsachaidh.

Tha roghainn farsaing de bhiadh slàn fallain anns nach eil feòil agus tòrr anns nach eil bathar-bainne nas mo. Tha e saor agus gheibhear seirbhis chàirdeil bho luchd-obrach an àite.

Bheir àiteachan mar seo seirbhis mhath dhan mhòr-shluagh ach nas cudromaiche, cuiridh iad rudeigin luachmhor a-steach dhan choimhearsnachd. Gu mi-fhòrtanach, tha iad fo chunnart bho Chomhairle Dhùn Eideann a tha ag iarraidh airgead a chaomhnadh tro ghearraidhean. An-uiridh, chuir a' Chomhairle roimhe an taic-airgid a bheir iad don Engine Shed a gheàrradh. As dèidh iomairt, ghèeill iad. Fhuair iad faochadh a' bhliadhna-sa ach 's mathaid nach bi iad cho fòrtanach sa ath bhliadhna.

Feuch gun tadhail thu air an Engine Shed agus gun cuir thu do ghuth dhan iomairt gus a shàbhalachadh as leth a' choimhearsnachd.

Tuilleadh fios an-seo.

City of Edinburgh Council: Stop the Closure of the Engine Shed

Gàidhlig aig na Fèisean is aig amadain Think Scotland

Tha Dùn Eideann na bhoil an-dràsta is iomadh fèis air dòigh. Ged a tha e coltach gu bheil blasan Sasannach nan mòr-chuid am measg beòil na sràide, tha am brochan de chànanan a tha rin cluinntinn na thoileachas dhan chluas.

Air Disathairne 10mh Lùnastal,bidh seo ri lorg aig Fèis nan Leabhraichean cuideachd is measgachadh de dh'aoigh fo sgèith Ur-Sgeul a' leughadh bhon obair aca. Tha Mìcheal Klevenhaus as a' Ghearmailt air an obair aige a thaisbeanadh ann an Gàidhlig is cànan a dhùthcha-sa cuideachd. Tha Màiri E NicLeòid ann. Tha sgeul aice-se ann 'An Claigeann aig Damien Hirst' ged 's cinnteach gu bheil an tuilleadh aice sa bheart. Tha Aonghas Pàdraig Caimbeul gu bhith ann agus 's ìongatach mur a bhios esan a' leughadh bho 'Smuain na Maidne'.

Gu h-inntinneach, tha sealladh ann bho neach-ionnsachaidh air Iomall an Fhèis. Seo Bruce Fummey - Gaelic in the Afternoon is bidh tuilleadh mu Gàidhlig nan Gearmailteach aige! Na fhaclan fhèin:

For the last 18 months Bruce has been learning Gaelic. What's the point? Trips to Skye, listening to Gaelic radio, trying stand-up in Gaelic and lots of Germans. You read that right! If you want to hear the funny side of his story: where he went, who he met and the things that make your head want to explode and learn some Gaelic phrases from a half-lowland half-African comedian brought up by a Yorkshire granny, then this is for you!

Gu mi-fhòrtanach, tha cànan na h-Alba air a bhith sna cinn-naideachd airson nan adhbharan ceàrr cuideachd a' mhìos-sa. Tha e coltach gu bheil cuid ann an Luchd an Aonaidh airson eagal a chur air muinntir na h-Alba ro thighinn na Gàidhlig do na sgoiltean aca. Thog amadan no dithis an aithris a dh'fhoillsich FoghlamAlba anns an robh brosnachadh airson dà-chànanachais sna sgoiltean aca. Mar bu choir, thuirt iad gum bu choir sgoiltean suim a ghabhail dhan a' Ghàidhlig agus ma tha iarrtas ann, a libhreagadh dhan a' chloinn. Ach, mar bu dual, be propaganda diofraicte a nochd san Albannach agus air làrach-lìn aig buidheann Tòraidheach 'Think Scotland' - air a sgrìobhadh le riochdaire foghlaim (!!!) nan Tòraidhean. 'S beag an t-ìongnadh gur e an 'Daily Liar' a bh'aig na Gaidheil air an Albannach ri linn nam fuadaichean.

ON THE DAY that the Scottish Government announced that it wants all primary school children to learn Gaelic, I got a call from a distinguished, and well-known Gael, who could not believe what he was hearing. He told me, bluntly, that he thought the Scottish government had taken leave of its senses.

If that is the reaction from one of the most passionate supporters of all things Gaelic, then you can imagine what the reception has been elsewhere, and quite right too.

Gabhaidh am pìos sgriosail aca a leughadh an-seo.

As dèidh siud a leughadh, feumaidh mise dèanamh air tachartas Gaidhealach eile - siud an Whisky Fringe - airson tè bheag no deich.

Gazpacho blanco

S dòcha gur e lughdachadh an t-saoghail as coireach no nach eil sinn an Alba ro chleachdte ri sìde theth mar a th'againn an ceartair ach cha robh guth aig bodaich no cailleachan a' bhaile air gazpacho blanco. Cha mhotha bha iad eòlach air gazpacho àbhaisteach a tha dèanta le tomatothan.

Nach math gu bheil ar biadh is ar cànan ag atharrachadh - fhad's a tha ri beò.

Co-dhiù, leis an ìre theothachd a' sreap seachad air 30C sa ghàrradh chùl aig Taigh an Donais, shaoileam gum biodh gazpacho blanco ceart is iomchaidh. Se adhbhar eile 's gu bheil sinn air a bhith ag ithe (òl?) gazpacho rojo fad beagan laithean a-nis.

Cha b'urrainn na b'fheàrr. Math agus math dhut. Tha e amh, ùr agus bhon nach eil ann ach glasraich, the e freagarrach dha 'glasraichearan-cruaidh' - siud a' Ghàidhlig air 'bhìogan'.

Tha reasabaidhean air a shon gu math furast' a lorg air loidhne ach seo an tionndadh a rinn mi-fhìn. Abair thusa gun do chòrd e ri Cailleach an Donais is se deagh mholadh a tha siud.

• 1 chopan almon gun rùsg
• 2 chopan fhìon-dhearc gheal
• 2 chlòbha chreamh
• leth-chulair
• beagan fìon-geur seiridh/ leann-ubhail
• ola-chruinn-ola
• craiteachan de lusan mar phearsal agus dìle
• salainn is pìobair
• craiteachan pìobar caidhean no tiolaidh
• copan sùgh ghlasraich (veggie stock)

• Pronn na h-almoin beagan mus cuir thu a h-uile càil dhan inneal-measgaidh. Sil beagan ola air a mhuin is fàg e sa phreas-fhuar airson uair no dhà.

Eso es todo. ¡Que aproveche!

Soitheach fànais

Nach e tha math nuair a tha tachartas inntinneach san amharc san sgìre agad. Agus leis an-sin, chan eil mi a' ciallachadh àite air beulaibh bogs' an amadain a' coimhead air tuilleadh ceòl dùthchail air a chluich air beulaibh bodaich is cailleachan a tha nan leth-chadail.

Chan eil càil agam an-aghaidh ceòl na fidhle - tha tòrr dheth beòthail is breabail - ach chan e deagh theilidh a th'ann. Nach biodh e fada na b'fhearr beò - am measg sluagh mòr teann is gun sgeul air cathair is bòrd?

Co-dhiù, chan ann tric is minic sa tha leabhar ùr gu bhith a' nochdadh a tha an dà chuid sa Ghàidhlig agus mu sgiorradh sna speuran. Oh, agus le ceòl punc na Gàidhlig na chois.

Siud a th'againn ann an Dùn Eideann an ath sheachdainn nuair a bhios Tim Armstrong a' cur air bhog an leabhair saidh-faidh aige le beagan cuideachaidh bho Oi Polloi. Gu h-inntinneach, bidh seo uile a' tachairt sa chiad dol a-mach ann am bùth chlàr air Staran Lìte/ Leith Walk is an uair sin air bòrd bàta shìos aig Cladach Port Lìte.

Tuilleadh fiosrachaidh:
 http://drilseach.net/2013/04/17/rocadh-air-a-bhata-ann-an-dun-eideann/

http://www.oipolloi.org/

http://ur-sgeul.tumblr.com/

Oraidean Shoillse air ais.

Chì mi gu bheil sreath de dh'òraidean a' toiseachadh as ùr aig Oilthigh Dhùn Eideann an t-seachdainn-sa leis an t-seann sheinneadair bho Mhill a h-Uile Rud agus Na Gathan - Tim Armstrong - a' tighinn a bhruidhinn air 'Ionnsachadh Cànain mar Ghnìomh Sòisealta: Luchd-ionnsachaidh Inbheach agus Ath-bheothachadh na Gàidhlig'.

As dèidh bhliadhnaichean a' cluich ann an comhlan-ciùil beòthail a thug ceòl ùr sa Ghàidhlig do dh'oigridh air feadh na h-Eòrpa, tha mi làn chinnteach nach bi e a' moladh na leanas:

• tuilleadh òrain shean-fhàsanta ghruamach air am sparradh air ar cloinne leis a' Chomann Ghaidhealaich
• 'Taghadh bho na Trads' air BBC Alba o mhoch gu dubh
• cur às buileach do na cùrsaichean Ulpan is coisearan Gàidhlig a steidheachadh nan àite
• òrain spioradail bho Mhary Ann Kennedy gach madainn an àite Prògran Choinnich
• eadar-theangachadh bhon a' Chomann Ghaidhealaich air gach ainm-àite Gàidhlig a th'air na mapaichean Ordnance Survey air eagal's gun cuir iad dragh air luchd na Beurla

Fealla-dhà dhan darna taobh airson diog ge-tà, nach mòr am beud nach eil tuilleadh againn mar Na Gathan is fèis Roc na Gàidhlig?

Sìos le cultar sgìtheil! Rocamaid gu cruaidh!

Tuilleadh fios an-seo.
Ceòl an-seo.